Ölü Piksel & Sıkışmış Piksel & Hot Piksel Nedir?
Bugün, eminim çoğumuzun merak ettiği ve LCD ekranlarımızda ya da
fotoğraflarımızda karşımıza çıkan, ölü, hot ve sıkışmış pikselden
bahsedeceğim. İki farklı piksel hatası hakkında çok fazla anlam karışıklığı
olduğu için (çoğumuz ikisini aynı anlamda kullanıyoruz), bu yazımda ikisi
arasındaki farkı karışıklığa neden olmadan anlatmaya çalışacağım. Şuna da dikkat
çekmek isterim ki, fotoğrafçılar arasında iki piksel hatasını da
tanımlayabilecek ortak bir görüş de yoktur. Bu yüzden yazıdaki açıklamalara
belki siz de katılmayacaksınız.
Ölü(siyah) ve sıkışmış piksel(kırmızı)
1 – Ölü (Death) Piksel
Ölü piksel, herhangi bir şekilde güç ulaşmayan, düzelmeyecek şekilde hasar görmüş LCD ekran üzerindeki siyah görünen nokta veya noktalardır. Ölü pikseller normalde siyah noktalar değillerdir, fakat yanlarındaki piksellerden daha koyu oldukları için siyah şekilde görünürler. Kalıcı bir hasardır ve düzeltimesi mümkün değildir. Dijital kameraların LCD ‘ lerinin üzerinde görülmeleri nadir bir durumdur. Sensör üretimi sırasında kalite güvencesi kapsamında genel olarak ölü piksellere dikkat edilir. Fakat DSLR LCD ve sensörlerinde zamanla ölü piksellerin oluşması normaldir.
Ölü pikselleri nasıl anlarız ?
Kameramızın ekranı üzerinde rahatlıkla görülebilen noktacıklardır. Makinanızı liveviewmoduna getirerek, objektifimizi gökyüzü gibi aydınlık alana çevirerek bunların farkına varabiliriz. Fakat sensör üzerindeki ölü pikselleri görmek bu kadar kolay değildir. Pek çok farklı renk ve şekillerin olduğu fotoğraflar çekmeli,bunları da 0 boyutunda büyütmeliyiz. Bu fotoğraflar üzerinde, hep aynı noktada, diğerlerine göre daha koyu bir piksel görüyorsanız bu muhtemelen ölü pikseldir ve renklerini daima değiştirirler.
2 – Sıkışmış (Stuck) Piksel
Ölü piksele nazaran, stuck piksele güç ulaşır. Fakat farklı olarak, sensör ve lcd ekranda, aynı nokta üzerinde renkli piksel görülür. Bu renkler kırmızı,yeşil,mavi veya bunların karışımı olabilir. Stuck pikseller, ölü pikseller gibi renklerini fotoğraftan fotoğrafa değiştirmezler. Yaygındırlar ve düzeltilebilir yada zamanla kaybolurlar.
Stuck pikselleri nasıl anlarız ?
Makinamızı AV moduna getirelim. Yine kadrajımıza LiveView ‘ den bakalım. Makinamızı herhangi birkaç farklı noktaya yöneltelim. Eğer bir pikselin yer değiştirmediğini ve aynı renkte olduğunu farkederseniz, muhtemelen LCD ‘nizin üzerinde stuck piksel vardır. Sensörünüzde stuck piksel olduğunu düşünüyorsanız, yine aynı şekilde pek çok fotoğrafı ISO değerini 100 ve 200 ayarlayarak çekin. bu fotoğrafları da 0 boyutunda büyütün. Aynı noktada küçük,çapraz,renkli şekiller görüyorsanız stuck piksellere sahipsiniz.
3 – Sıcak ( Hot ) Piksel
Dilimize sıcak piksel olarak çevirebileceğimiz hot piksel, ya uzun pozlamalarda ya da ISO ayarını 400 – 800 gibi değerlere getirdiğimizde ortaya çıkar. Yeni makinalarda bile kolayca raslayabileceğimiz hot pikseller, ölü pikseller veya stuck pikseller kadar önemli olmayıp gayet normal karşılayabileceğimiz hatalar arasında yerini alır. Hot pikseller LCD ekranınızda asla yer almazlar. Şu an makinanızda olmasalar bile, emin olun gelecekte olacaklardır. Bugün olup, yarın olmayabilirler de…
Hot pikselleri nasıl anlarız ?
Makinanızı kadrandan manuel moda getirin. Iso ayarını 100 değerine, enstantaneyi ise 5 yada 10 saniye,diyaframımızı ise 10,13 yada daha yüksek bir değer olarak belirleyin. Bu değerler ile bir fotoğraf çekin. Daha sonra Iso ayarını 800 değerine getirdiğimizde, enstantaneyi de 1 / 125 yada 1 / 250 gibi bir değer ile yeni bir fotoğraf çekin. Her iki fotoğrafı karşılaştırdığımız da, ilk fotoğrafta düşük enstantaneden dolayı,ikincisinde ise yüksek Iso değerinden dolayı pek çok renkli çapraz hot pikseli fotoğraflara zumladığınızda göreceksiniz.
Ölü,Sıcak ve Stuck Pikseli Nasıl Düzeltebiliriz ?
Üzülerek belirtmeliyim ki, bunların herhangi birini kendimiz düzeltemeyiz. Bunları düzeltmeye yönelik internette varolan programları veya videoları kullanmanızı pek tavsiye etmem. Eğer kullanırsanız, bu risk tamamen size ait olacaktır
LCD ‘niz üzerinde iki yada üç tane ölü piksel var ise, bunlar için pek endişelenmeyin,bunlar makinanız ve fotoğraflarınız için herhangi bir sorun teşkil etmez. Ve ayrıca bunlar fotoğraflarınızda da görünmeyeceklerdir. Aynı şekilde LCD ‘niz üzerindeki stuck pikseller içinde çok fazla olmadığı sürece endişelenmeyin. Sayıları çok fazla ise (7 – 8 gibi ) servise göndermek dışında yapabileceğimiz birşey yok.
Makinamızın LCD ekranında değil de sensöründe ise bu ölü,stuck veya hot pikseller, işin rengi biraz değişmekte. Çünkü bunlar aynı zamanda fotoğrafımızda da görünmekteler. Özellikle stuck ve ölü pikseller her fotoğrafımızda görünürler. Açıkçası ben bunları pek umursamıyorum. Çünkü raw formatta çekim yaptığım için, Adobe Photoshop yada Lightroom ‘ da bunların ortadan kaldırılması gayet kolay. Eğerki Jpeg formatta çekim yapıyorsanız, Jpeg üzerinde bunları işlemek ve düzeltmek biraz daha zaman almakta ve uğrastırıcı. Yine düşük ISOdeğerlerindeki çekimlerinizde bunlar fotoğraflarınızda karşınıza çıkıyorlarsa, servise göndermek dışında yapılabilecek birşey yok.